လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီမှ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်

ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ(CRPH)မှ ပေးပို့ခဲ့သော ပန်ကြားလွှာကို ဗြိတိန် သံအမတ် ဂျုလီယန် ဘရိတ်ဝိတ်က အထူး အစည်းအဝေးတွင် ဖတ်ကြားပေးခဲ့သည်။

ည ၁၀:၀၀ (မြန်မာ စံတော်ချိန်) ကုလ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ သောကြာနေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သော မြန်မာ နိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေများနှင့် စပ်လျှင်း၍ ကျင်းပသော အထူး အစည်းအဝေးတွင် နိုင်ငံတွင်း ဆိုးဝါးလာနေသော လူ့အခွင့်အရေး များ အပေါ် ဗြိတိန် နှင့် အီးယူမှ တင်သွင်းသော အဆိုအပေါ် ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ် နိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ဗြိတိန်၏ သံအမတ် ဖြစ်သူ ဂျုလီယန် ဘရိတ်ဝိတ် မှ အာဏာသိမ်းမှုကို “ပြန်လည် ပြောင်းလဲပြစ်ရန်” ၊ ထိန်းသိမ်းခံထားရသော နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ နှင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို လွှတ်ပေးရန် ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဤသည်ကလည်း ယခင်ကလိုပင် တရုတ် နှင့် ရုရှားတို့က ဖိအားပေးလာ၍ စာသား အချို့ ပြောင်းလဲပေးရခြင်း၊ ဖယ်ထုတ်ပေးရခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့ရသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ဂျီနီဗာ အခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ မြန်မာ သံအမတ် ဖြစ်သူ မြင့်သူ မှ နိုင်ငံတခုတည်း အပေါ် ဦးတည်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို လက်မခံနိုင်ကြောင်း နှင့် မိမိတို့သည် ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် အညီ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဟု ဆိုသည်။အစည်းအဝေးတွင် ဂျီနီဗာရှိ အမေရိကန် သံအဖွဲ့ ဒုတိယအကြီးအကဲ ဖြစ်သူ မတ် ကာဆေယာ မှ အာဏာ သိမ်းမှုကို ရှုတ်ချကြောင်းနှင့် နိုင်ငံတွင်းရှိ ဒီမိုကရေစီ လူ့အဖွဲ့အစည်းများကို ပြန်လည် လှုပ်ရှားခွင့်ပြုရန် ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အာဏာသိမ်းလုပ်ရပ် ကျူးလွန်သူများအား ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်အပေါ် တာဝန်ခံမှု ရှိလာစေရန် အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများက ပြစ်မှတ်ထားသော ပြစ်ဒဏ်ခတ် အရေးယူခြင်း များ အပါအဝင် အမေရိကန်၏ ကြိုးပမ်းနေမှုများတွင် လက်တွဲ ကြရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ည ၁၀:၂၀ကုလ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ၏ အထူး အစည်းအဝေး ပြီးဆုံးသွားပြီ ဖြစ်သည်။ ဆုံးဖြတ်ချက်အား မဲမခွဲဘဲ အဖွဲ့ဝင် ၄၇ နိုင်ငံconsensus အားလုံး၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့် ချမှတ်ခဲ့ကြပြီး တရုတ်၊ ရုရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗင်နီဇွဲလား၊ ဘိုလစ်ဗီယား ငါးနိုင်ငံမှ ပြည်တွင်းရေး ပြဿနာ သာ ဖြစ်သည် ဆိုကာ ၎င်းတို့၏ သဘောထားကို သီးခြား ထုတ်ဖေါ်ခဲ့ကြသည်။ တရုတ် သံအမတ်ဖြစ်သူ ချန်စူးက ဆုံးဖြတ်ချက်တွင် မိမိတို့၏ ထောက်ခံတင်ပြချက်ကို အလေးထား ထည့်သွင်းပေးခဲ့၍ အဆိုတင်သွင်းသူများကို ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုခဲ့သည်။ည ၁၁:၀၀ကုလ သမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်တွင် “အာဏာသိမ်းခြင်း” ဆိုသည့် စကားရပ်ကို အသုံးမပြုဘဲ ထိုအစား စစ်တပ်မှ အရေးပေါ်အခြေအနေ ပြဌာန်းလာခြင်းကို အထူး စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်ရကြောင်းဟု ဖေါ်ပြခဲ့သည်။ ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီ နည်းဖြင့် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားသော အစိုးရအား ပြန်လည် အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးရန် လည်း တောင်းဆိုလိုက်သည်။ကောင်စီ၏ အထူးသံတမန် ဖြစ်သူ တွမ် အင်ဒရူးကိုလည်း ၎င်း၏ တာဝန်များ ထမ်းဆောင်နိုင်ရန် အပြည့်အဝ ကူညီပေးသွားမည်ဟု ပါရှိသည်။တွမ် အင်ဒရူး မှ မြန်မာပြည်သူများ အနေနှင့် အာဏာသိမ်းသူတို့၏ တရားမဝင်သည့် ရွံရှာဖွယ်ကောင်းသော လုပ်ရပ်ကို လက်မခံနိုင်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ အသိပေး ထုတ်ဖေါ်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး ၎င်းလာရောက်ရန် အာဏာသိမ်းအဖွဲ့က ငြင်းဆိုနေဆဲ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။မိမိ အနေဖြင့် ယခု ဆုံးဖြတ်ချက်သည် စာရွက်ပေါ်တွင်သာ ရှိ၍ တကယ့် ဆောင်ရွက်မှု မဟုတ်ကြောင်း၊ ထို့အတွက် မိမိ တောင်းဆိုထားသော အချက် လေးချက် (ပို့စ်တင်ပြီး) ကို ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ အသီးသီးမှ တနိုင်ငံချင်း အလိုက် တောင်းဆိုကြပါရန် တိုက်တွန်းသွားခဲ့သည်။ည ၁၂:၁၅ကုလ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ၏ ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ်မှ မြန်မာ အပေါ် ချမှတ်ခဲ့သော ဆုံးဖြတ်ချက်သည် “လွန်စွာအရေးပါသော ခြေလှမ်းတရပ်” ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် နိုင်ငံအတွင်း လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသော အခြေအနေများ အရင်အတိုင်း ပြန်လည် ထားရှိပေးရေး နှင့် လူ့အခွင့်အရေး များနှင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ ဒီမိုကရေစီ ဆန္ဒ ကို များကို အပြည့်အဝ လေးစားလိုက်နာရေး အတွက် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းမှ ကျယ်လောင်စွာ တောင်းဆိုလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စတီဗင် ဒူဂျာရစ် က မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီသည် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆိုမှုများ ပြုလုပ်နိုင်သည့် အခွင့်အာဏာ မရှိသော်လည်း နိုင်ငံတွင်း လူ့အခွင့်အရေး များ ချိုးဖောက်နေမှုများ အပေါ် မီးမောင်းထိုးပြနိုင်သည့် ဆလိုက်မီးကြီးပင် ဖြစ်သည်။မြန်မာရှိ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် စုစုပေါင်း ၃၀၀ မှ လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ပေးပို့ခဲ့သော ပန်ကြားလွှာကို ဗြိတိန် သံအမတ် ဂျုလီယန် ဘရိတ်ဝိတ်က အထူး အစည်းအဝေးတွင် ဖတ်ကြားပေးခဲ့သည်။အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင်များ အဖို့ ဒုတိယ အကြိမ် သံတမန်ရေးအရ အလဲထိုးခံလိုက်ရခြင်းပင် ဖြစ်သည်။(၂)အာဏာသိမ်း အဖွဲ့မှ ဗဟိုဘဏ် ဥက္ကဌ ဦးကျော်ကျော်မောင် နှင့် ဒုတိယ ဥက္ကဌ ဦးဘိုဘိုငယ် တို့အား ထိန်းသိမ်း လိုက်ပြီး လူစားထိုး ခန့်အပ်ခဲ့ခြင်း အပေါ် ဂျပန် နှင့် နိုင်ငံတကာ ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်များ အကြား အထူး ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်သွားခဲ့ရသည်ဟု ဂျပန် သတင်းစာများက ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့အနေဖြင့် ငွေကြေး မူဝါဒ နှင့် ဘဏ္ဍာရေး တည်ငြိမ်မှု များကို မည်သို့ ထိန်းသိမ်းသွားမည်ဆိုသည်အပေါ် စောင့်ကြည့်လျှက် ရှိသည်။ဂျပန်သည် မြန်မာတွင် ငွေကြေးဈေးကွက် ဖြစ်ထွန်းလာရေး အတွက် အစအဆုံး အကူအညီပေးခဲ့သည့် နိုင်ငံလည်း ဖြစ်သဖြင့် ဂျပန် ဗဟိုဘဏ် နှင့် မြန်မာ ဗဟိုဘဏ်အကြား နီးနီးကပ်ကပ် အမြဲလို ဆက်သွယ်နေခဲ့ပြီး ဝန်ထမ်းများကိုလည်း ခေါ်ယူလေ့ကျင့်ပေးခဲ့သည်။အာရှ ဘဏ် ဥက္ကဌ ကလည်း အခြေအနေများ အပေါ် အထူးစိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်ရကြောင်း နှင့် ဒေသတွင်း ငွေကြေးဆိုင်ရာ တာဝန်ခံချက်များနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ အပေါ် မည်သို့မည်ပုံ လုပ်သွားမည်ကို မသဲကွဲသေးဟု ဆိုသည်။လောလောဆယ်တွင် နိုင်ငံအတွင်းရှိ ဘဏ်အချင်းချင်း အကြား ဒေါ်လာ အရောင်းအဝယ် မရှိတော့သည်မှာ ၃ ရက်ဆက်တိုက်ဖြစ်လာခဲ့သည်ဟု သိရ၍ ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ရပ်တန့်လုနီးပါး ဖြစ်နေခဲ့သည်။(၃) အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင် နှင့် အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီတို့ မြန်မာ အရေး အပေါ် တယ်လီဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ပြောဆိုခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပေါ်နေမှုများကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ပြီး ဆန်းစစ် တွေ့ရှိချက်များကို အပြန်အလှန် ဖလှယ်သွားရန် သဘောတူညီခဲ့ကြကြောင်း အိန္ဒိယ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောခွင့်ရသူ က ထုတ်ဖေါ်ပြောကြားလိုက်သည်။သမ္မတ ဘိုင်ဒင် ၏ ဒဏ်ခတ်မှု အပေါ် အမေရိကန် သတင်းစာကြီးများက ကြိုဆိုလိုက်ကြသော်လည်း ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်ကိုရပ်တန့်သွားအောင် မလုပ်နိုင်သေးဟု ဆိုကာ အမေရိကန် အစိုးရကို ဖိအားများ ပေးလာခဲ့ကြသည်။လက်ရှိ ဒဏ်ခတ်မှုများထဲတွင်အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင် ဆယ်ဦးအပြင် စစ်တပ်၏ ဦးပိုင် လီမိတက် နှင့် ဆက်နွယ်နေသော Myanmar Ruby Enterprises, Myanmar Imperial Jade Co. နှင့် Cancri (Gems and Jewelry) Co. တို့လောလောဆယ် ပါရှိနေသည်။ သို့သော် ကောင်စီဝင်များ ဖြစ်သည့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မောင်မောင်ကျော်နှင့် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုးမြင့်ထွန်းတို့ ပါမလာသည်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ပင် ဖြစ်သည်။အမေရိကန်၏ လက်ရှိ ဒဏ်ခတ်မှုများသည် မြန်မာအား တရုတ်လက်အောက်ခံနိုင်ငံ ဘဝနှင့် ကြွေးမြီ ထောင်ချောက်ထဲ မရောက်ရောက်အောင် တွန်းပို့ပေးနေသလိုသာ ရှိမည် ဖြစ်၍ အမေရိကန်အနေဖြင့် စီးပွားရေး အရသာ မက စစ်ရေးနည်းလမ်းဖြင့်ပါ အရေးယူရန် ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်ပေသည်။ မြန်မာပြည်သူများက အမေရိကန်၏ အရေးယူ ဒဏ်ခတ်မှုများကို ၁၉၈၈ ကတည်းက တောက်လျှောက် ကြုံလာခဲ့ရပြီး ဖြစ်၍ ယခုအခါလည်း ဓါတ်ပြားဟောင်း ပြန်ဖွင့်လာဦးမည်ဆိုလျှင် အမေရိကန် အပေါ် အယုံအကြည် ကင်းမဲ့လာသည်အထိ ဖြစ်လာမည်ကို သတိချပ်ရမည်လည်း ဖြစ်သည်။(၄)ယမန်နေ့က မော်လမြိုင်တွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြနေသူများအား ရဲများက သေနတ်နှင့် ပစ်ဖေါက်ပြီး အကြမ်းဖက် ဖြိုခွဲခဲ့သဖြင့် လူသုံးဦး ဒဏ်ရာရသွားသည်ဟု ရိုက်တာ သတင်းတွင် ဖေါ်ပြထားသည်။ယခုအခါ တရားစီရင်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာများကို တဦးတည်း ထင်သလို အသုံးချနိုင်ခွင့် ရရှိထားပြီး ဖြစ်သော အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်သည် ဥပဒေမဲ့ လုပ်ရပ်မျိုးစုံ ကို ကျူးလွန်နေပြီ ဖြစ်ရာ ၎င်းအတွက်အထောက်အကူ ဖြစ်စေရန် ယခုလို အချိန်မျိုးတွင် ပြည်‌ ထောင်စု နေ့ဟုဆိုကာအကျဉ်းသား စုစုပေါင်း ၂၃,၃၁၄ ဦးအားထောင်များမှ လွှတ်ပေးလိုက်ပြီ ဖြစ်သည်။ ထိုအထဲတွင် တိုင်းပြည်ကို ပုန်ကန်ရန် လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် အပြစ်ဒဏ်ပေးခံထားရသော ဒေါက်တာ အေးမောင်လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ထိုသို့သော လူမျိုးက ဒီမိုကရေစီ အစိုးရကို လက်နက်အားကိုးဖြင့် အာဏာသိမ်းကာ ဒီမိုကရေစီ ရလိုလျှင် စစ်တပ်နှင့် ပူးပေါင်းရန်ဟု စိတ်ကူးပေါက်ရာ ပြောလာခြင်းသည်ကပင် ပြည်သူများအား မခန့်လေးစား စော်ကားလိုက်ခြင်းဟု မသတ်မှတ်က အခြားမည်သို့များသတ်မှတ်၍ ရပေဦးမည်နည်း။လက်ရှိ နိုင်ငံတွင်း ဖြစ်ပွားနေသော ပဋိပက္ခကြီးသည်ကား တိုးတက်မှုကို လိုလားသော ပြည်သူများနှင့် ၎င်းတို့အာဏာ တည်မြဲရေး အတွက် တိုးတက်မှုကို ဟန့်တားချုပ်ချယ်လာနေသော စစ်အာဏာရှင်များ ၏ ဖနောင့်အောက်မှ လွတ်မြောက်ရေး အတွက် အသေအလဲ ကန်ကျောက် ရုန်းထွက်နေရသော တိုက်ပွဲကြီးလည်း ဖြစ်သည်။ထို့အတွက် လက်ရှိ တိုက်ပွဲကြီးအား အလျော့ပေး၍ မည်သို့မျှမရတော့၊ မိမိတို့အပေါ် အဖန်တလဲလဲ ဂုတ်ကို ခွစီးကာ စိတ်ထင်တိုင်းကြဲလာနေသော စစ်အာဏာရှင် စိတ်ဓါတ် အမြစ်တွယ်နေသူများကို လူ့ဘောင်‌ အသိုက်အဝန်းမှ အပြီးအပိုင် ဖယ်ရှားမှသာ ဖြစ်ပေတော့မည်။ယခုလို ဆိုက်ဘာ ခေတ်ကြီး တွင် ၁၉၈၈ နှင့် ၂၀၀၇ ကဲ့သို့ မဟုတ်တော့ပဲ လူထုအပေါ် ပစ်ခတ် သတ်ဖြတ် သူများ၏ အမည်၊ ရာထူး၊ နေရပ်လိပ်စာ အပြည့်အစုံကို နာရီပိုင်း အတွင်း လူမှု ကွန်ယက်များပေါ်တွင်ပျံ့နှံလာနေပြီ ဖြစ်သဖြင့် ၎င်းတို့အဖို့ လူသားများအပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှု များနှင့် ဒဏ်ခတ်ခံရဖို့ က သေချာသလောက်ဖြစ်နေသည်ကို သဘောပေါက်နေကြပြီ ဖြစ်သည့်အပြင် မိမိကိုယ်မိမိ ကာကွယ်နိုင်ရေး အတွက် ပြင်ဆင်လာကြတော့မည်လည်း ဖြစ်သည်။